Dag Martine, een paar maanden geleden heb jij een psychose gehad. Was dat de eerste keer?

Het is niet duidelijk of ik een volle psychose heb gehad in juni 2013. Ik zat er wel tegenaan, of het was een lichte. In 1999 heb ik een zware psychose gehad, die duurde dagen. In 1992 had ik er ook een.

Wat gebeurt er met je als je in een psychose raakt?

Ik kan alleen over mezelf praten, ik heb me gek genoeg nog helemaal niet ingelezen in het ziektebeeld omdat ik dat gewoonweg te confronterend vind. Bij mij houdt mijn hoofd op met werken. Je hebt geen controle over je eigen gedachtes en je denkt ‘gekke’ dingen die niet te corrigeren zijn. Als het erg is weet je niet eens dat het raar is wat je denkt.

Ik hallucineerde en had dwanggedachtes. Ik zag spinnen en kleine mannetjes en er vielen mij allerlei stomme details op. Ik zat bij de dokter en ik kan me nu nog het gat in de vloer daar helder herinneren, maar wat er allemaal gezegd en gedaan is totaal niet. Je hebt daar geen controle over. Het is een vorm van kortsluiting in je hoofd wat je hele bestaan stil zet. Ik kon mij niet eens bedenken hoe ik naar het toilet moest.

In ‘92 en ‘99 heb ik mezelf ook wat aangedaan. Waarom en hoe dat kan ik me niet herinneren. Gelukkig is dat mislukt. Ik ben helemaal niet suïcidaal. Het is allemaal zo vaag als je een psychose hebt. En de medicatie zetten je in één klap uit. Dat is zalig want het geeft rust maar je herinnert je daardoor weinig.

Is er voor jou een oorzaak aan te wijzen?

Ik ben klinisch depressief, dat betekent (wat ik begrepen heb) dat mijn lijf te weinig geluksstofjes aanmaakt om de dag door te komen. Ik hoef daar niet altijd medicatie voor te slikken, ik kan het ondertussen zelf goed in balans houden.

Als ik het periodes druk heb ga ik in ‘het rood’ leven. De psychoses van vorig jaar en die van ‘99 zijn beide gekomen net nadat ik was gaan samenwonen met een nieuwe relatie. Ik denk dat mijn lijf en hoofd grote veranderingen niet trekken. Het is dus een soort van ‘overspannen’ of ‘burn-out’ waar mijn lijf met psychotisch gedrag op reageert.

Je bent opgenomen geweest in een kliniek. Heeft dat jou geholpen?

Dat was begin 2000, vorig jaar was een opname gelukkig niet nodig. Medische hulp en therapie hebben me niet alleen geholpen op het moment van ziek zijn, ik kan daardoor ook normaal leven. Het is net als met gewoon ziek zijn. Door medicatie wordt je beter gemaakt, door therapie leer je met je ziektebeeld te leven én balans in je leven te houden zodat je niet weer ziek wordt.

Ben je door de psychose veranderd?

Ja. Ik ben heel veel vertrouwen in mezelf en mijn lijf kwijt geraakt. Je gaat ervan uit dat je ‘het altijd doet’ maar dat is dus niet zo. Mijn hoofd houdt er soms gewoon mee op. BAM! Kortsluiting, terug bij af. Ik dacht echt dat ik door intense therapie begin 2000 de boel wel aan kon, wel balans kon vinden. Het ging twaalf jaar goed en toen weer mis. Dit viel mij heel erg tegen van mezelf.

Het ziek zijn verandert je. Je moet erg op je tellen passen, heel de dag een conversatie met je lijf aangaan. Kan je dit wel? Dealtjes sluiten zoals: als ik dit doe vandaag dan beloof ik de rest van de dag niks meer te doen. Eén verjaardag gezellig doen betekent één dag rust nemen.

Gek word ik daarvan. En het duurt jaren, ik zou willen dat het gewoon soms over was, dat ik ook gewoon kan werken. Je leert door de therapie ook, of je het nu wilt of niet, heel erg jezelf kennen. Hoe je bent, hoe je reageert. Je past je bewust aan. “Zo ben ik nu eenmaal” is geen optie als je therapie hebt. Je bent jezelf continu aan het corrigeren en accepteren waardoor je meer in balans leeft. Dat maakt het ook zwaar, en dat verandert je.

Hoe reageerde jouw omgeving?

Poeh hé, moeilijke en pijnlijke vraag. Nu, achteraf bekeken, ieder op zijn eigen menselijke manier. In ‘99 had ik elk sociaal contact letterlijk van me afgetrapt. Ik had met iedereen ruzie, wilde met niemand contact. Ik had die rust toen nodig en die heb ik niet op een fijne manier gecreëerd. De mensen die dan echt om je geven komen terug, de rest blijft weg. Het heeft me toen mijn huwelijk gekost.
Hij kon het echt niet aan.

Deze keer ben ik minder woest tekeer gegaan. Mijn vriend is lief en zorgzaam. Hij heeft het hele huishouden overgenomen. Ik heb een paar goede vrienden en een fijne familie. Zij kennen allemaal de klappen van de zweep ondertussen. Maar ik weet dat er mensen zijn die me erg lief zijn, die geen idee hebben wat er nu echt met me is, die het niet begrijpen en ook nooit zullen begrijpen.

Mensen vergeten vaak dat ik ziek ben, je ziet het ook niet aan de buitenkant. Ik vind de sociale kant van deze ziekte het moeilijkste om mee om te gaan. Heb wel eens geroepen dat ik liever een been kwijt was, dat men kon zien dat je aan het revalideren was. Het is heel pittig.

En nu, doen ze nog net zo gewoon tegen jou of anders?

De meeste weten niet hoe er mee om te gaan en vragen er niet eens naar. Ze doen normaal tegen me. Negeren dat ik ziek ben. Ik plan mijn dagen zo in dat ik bij vrienden en familie ‘normaal’ ben. Ik stort thuis pas in.

Ik zou soms wel eens ‘ziek’ op mijn voorhoofd willen schrijven, zodat men er rekening mee houdt. Ze zijn verbaasd als ik me ziek meld op een afspraak. Ze doen het af als een griepje.

Ik vind dat ondertussen wel prima. Het is net als elke andere ziekte. Erg eenzaam. Je moet toch alleen beter worden, het is jouw lijf, jouw gevecht. Ik denk zelfs niet dat het uitmaakt of je nou bijvoorbeeld pijnklachten hebt of psychische klachten. Mensen zien toch niet aan de buitenkant wat voor gevecht je aan het leveren bent.

Moet je nu je leven lang medicijnen gebruiken?

Nee gelukkig niet, ik ben nu mijn medicatie aan het afbouwen. Dat
gaat met hele kleine stapjes. Antipsychoticum is een vervelend goedje. We, mijn psychiater en ik, bouwen langzaam af. En als het dan weer fout gaat begin je van voor af aan. Maar ik hoop dit half jaar medicijnvrij te zijn. Eens kijken hoe mijn lijf er zonder chemische toevoegingen aan toe is.

Bedankt @beetjeobsessief voor dit openhartige gesprek.