Had dit voorkomen kunnen worden?

Geplaatst door Mary op 27 september 2017 | 4 reacties

Regelmatig word ik in de media opgeschrikt door berichten over gepeste kinderen. Het is verschrikkelijk te lezen wat gepest worden voor gevolgen heeft voor een kind.

Nu, maar ook in het latere leven. Het vertrouwen in het leven en in aangaan van nieuwe contacten heeft voor deze kinderen op zijn minst een flinke deuk opgelopen.

Kinderen willen bij andere kinderen horen. Ze willen niet anders zijn dan hun leeftijdgenoten. Wanneer zij worden buitengesloten, worden uitgescholden of gekleineerd, raakt dat kinderen in het diepst van hun ‘zijn’.

Soms kan dit zo pijnlijk zijn, dat een kind ervoor kiest om niet meer te willen leven…De oordelen die ik dan lees over wat er met een pester moet gebeuren, zijn vaak erg heftig. Meestal voorzien van een roep om schuld en straf. En ik begrijp dit.

De pester heeft immers een ander veel verdriet gedaan, iemand tot wanhoop gedreven, soms met fataal gevolg.

Toch denk ik ook aan de pester… die meestal een reden heeft voor pestgedrag. Dit kind zit zelf niet lekker in zijn vel, is onzeker, angstig of miskend in eigen gevoel of leeft in een (thuis)situatie die niet fijn is.

Echter, de pester alleen maar straffen heeft meestal niet het gewenste resultaat dat het niet weer gebeurt. Straf zet de pester nog verder in de schuld, met soms nog meer nare gevolgen van dien.

Ik denk liever: ‘Had dit voorkomen kunnen worden? En hoe dan?’ Ik heb geen illusie dat pesten helemaal uit onze samenleving verdwijnt. Maar… we kunnen er samen wél wat aan doen dat het minder wordt!

Niet door te straffen, maar in preventie: door kinderen te leren omgaan met hun eigen en andermans gevoelens en gedachten.

Bij elk bericht over pesten denk ik: ‘Hoe zou het zijn geweest wanneer kinderen ‘levenslessen’ hadden gehad, waarin zij leerden omgaan met minder leuke situaties in het leven?’

Want het leven is nu eenmaal niet altijd leuk. In ieders leven gebeuren ook verdrietige dingen. Er kunnen mensen dood gaan, kinderen maken een (v)echtscheiding mee, vriendjes verhuizen, mensen kunnen ziek worden, en kinderen kunnen zich ‘anders’ voelen.

Hierbij komen bij volwassenen, maar ook bij kinderen, allerlei gevoelens los. Het is belangrijk dat deze gevoelens er mogen zijn. En dat deze ook benoemd mogen worden.

Wanneer kinderen de, al dan niet stilzwijgende, boodschap krijgen dat (vooral de nare) gevoelens er niet mogen zijn, dan zullen kinderen deze gevoelens onderdrukken, waardoor een grote kans bestaat dat dit in negatief gedrag wordt geuit.

We zien aan de buitenkant van kinderen vaak niet wat er vanbinnen speelt. En kinderen begrijpen zichzelf vaak niet en gedragen zich anders dan hoe zij zich voelen.

Vaak wordt dit zelfs door de omgeving verwacht: ‘Kom op! Sterk zijn! Stel je niet aan! Je bent toch een grote jongen!’ Of de omgeving wil kinderen beschermen voor nare gevoelens en heeft het er dan maar niet over.

Kinderen leren daardoor niet om regie te krijgen over hun eigen gevoelens en gedachten. En dat blijkt juist erg hard nodig…

Wij als volwassenen zouden kinderen moeten helpen hoe ze met hun gevoelens en gedachten om kunnen gaan. Want iedereen, ook kinderen, wordt ooit geconfronteerd met verlies.

Wanneer je dit klassikaal doet en regelmatig laat terugkomen, leren kinderen met alle gevoelens om te gaan, in plaats van ze verdringen. Het zorgt voor (h)erkenning van het eigen gevoel én ook dat van een ander, wat de groepsdynamiek ten goede komt.

Ik werk veel met kinderen en jongeren met een verlies. Wanneer ik aan een kind vraag of hij/ zij in de klas wil vertellen over zijn/ haar verlies, dan is het antwoord bijna altijd: ‘Nee!’

Wanneer ik hem/ haar vraag: ‘En als álle kinderen over hun verlies zouden vertellen?’ dan is het antwoord bijna altijd: ‘Ja, dan wel.’

Een aantal jongeren die wél over hun verlies durven te praten en daarmee ook andere jongeren aansporen dit ook te doen, zijn verenigd in jongerengroep ‘Mijn masker af’.

Zij geven o.a. presentaties aan de omgeving van jongeren en gastlessen aan jongeren op scholen. Doordat zij openlijk over hun ‘rottijd’ durven praten, herkennen andere jongeren onuitgesproken gevoelens.

Jongeren staan dichter bij hun leeftijdgenoten, wat een gesprek over lastige onderwerpen gemakkelijker maakt dan praten met een volwassene. Pesten is altijd een onderwerp dat aan de orde komt. Gepest worden hoort ook bij verlies… verlies van veiligheid.

Jongeren krijgen veel respect tijdens de gastlessen. Het brengt de klas dichterbij elkaar. Vaak krijgen ze van hun leeftijdgenoten te horen: ‘We hebben nooit geleerd om over ons verlies te praten, maar het lucht op door dit wél met elkaar te doen.’

Dus dacht ik: Wanneer jongeren aangeven dat ze het gemist hebben, dan moeten we het toch eerder gaan doen! Vanuit deze visie ontstond (i.s.m. collega Saskia Zoutewelle) het project Kombas: omgaan met verlies voor kinderen van de basisschool.

Een laagdrempelige lescyclus waar kinderen middels hoofd, hart en handen leren dat zij regie hebben over eigen gevoelens en gedachten, en tegelijkertijd inzicht krijgen in hoe anderen dit doen. Met respect voor zichzelf én de ander. Bij elke situatie, thuis, op school en onder vrienden steeds weer te gebruiken. Voor nu… en voor later.

Gastblog van Gertie Mooren.

Gertie is rouw-, verlies- en traumatherapeut, ‘vangnet’ van de jongeren van ‘Mijn masker af’ en train-de-trainer-trainer van het project ‘Kombas, omgaan met verlies voor kinderen van de basisschool’. Wil je meer info, neem gerust contact op: gertiemooren.nl / mijnmaskeraf.com

Foto komt uit de collectie van Monique Paulina Jouvenaar-van Eerden.

Deel dit…

Facebook

Twitter

email